SAJAK BASA SUNDA

SAJAK BAHASA SUNDA

1.      Wangenan Sajak

Sajak nyaéta sastra wangun ugeran (puisi) anu teu kauger ku patokan-patokan. Sajak henteu kauger ku jumlah padalisan (baris, jajaran) dina sapadana, jumlah engang dina unggal pada (bait) atawa sora tungtung dina unggal padalisan (jajaran) upama rék nulis sajak kudu nangtukeun jejer milih kecap nu luyu, jeung maké basa nu singget sarta jelas. Benteun sareng puisi, sajak mah teu kaikeut ku aturan-aturan sapertos guru lagu sareng guru wilangan. Dina kasusastraan Sunda, sajak téh kaassup kana katégori sastra moderen.

Nurutkeun Kamus Umum Basa Sunda, sajak téh asalna tina basa malayu. Ari hartina, guguritan sarupaning sa'ir, tapi sapadana henteu matok opat jajar. Sajak téh mikabutuh kakuatan basa anu rohaka keur nepikeun ma'na anu dimaksud ku pangarang. Ku kituna, sajak téh kudu ngandung tilu unsur nyaéta, kecap, harti kecap, jeung sora atawa wirahma.

2.      Kamekaran Sajak Sunda

Dumasar kana asal-usulna, sajak téh mangrupa karya sampeuran anu asalna tina sastra deungeun, nyaéta pangaruh tina sastra Eropa. Eta karya téh asup tur jadi banda sastra Sunda di mimiti kira-kira taun 1946, nalika para pangarang Sunda, hususna pangarang ngora, mimiti kasengsrem tur mikaresep ngaréka basa dina wangun sajak. Pangarang Sunda anu naratas gelarna sajak nyaéta Kis WA.

Sabada ditaratas ku Kis WS, sajak Sunda terus mekar nepika kiwari. Lian tina réa sajak anu dimuat dina majalah jeung koran basa Sunda, sapertos Manglé, Cupumanik, Galura, jeung Koran Sunda, ogé réa karya anu geus dibukukeun mangrupa antologi. Sababaraha judul buku kumpulan sajak Sunda jeung pangarangna, di antarana : Lalaki di Tegal Pati karya sayudi (1963), Jante Arkidam karya Ajip Rosidi (1967), Wasiat Konglomerat karya Taufik Faturohman, Lalaki Langit karya Juniarso Ridwan, Jagat Langit karya Godi Suwarna,  Jamparing Hariring karya Dedy Windyagiri, Aya Naon di Cinaon karya Wahyu Wibisana, Kidang Kawisaya karya Retty Isnendes, Katiga karangan Yayat Hendayana (1957), Gondewa karangan Etty RS (1987), Jiwalupat karangan Godi Suwarna (2007), jeung sajabana.

3.      Unsur-Unsur Sajak

a)      Jejer (Tema), nyaéta gagasan pokok anu rék ditepikaeun ku panyajak ka nu maca.

b)     Nada atawa Suasana, nyaéta sikep panyajak ka nu maca.

c)      Rasa, nyaéta hal-hal anu ngajiwaan dina sajak.

d)     Amanat, nyaéta pesen panyajak anu karasa ku nu maca sajak.

4.      Conto Sajak

Hirup Ngan Ukur Cenah

Katégori: Sajak Sunda | Diterbitkeun tanggal: 07-12-2010 |

Sajak Iwan  M. Ridwan

Cenah hirup teh jalan nu pagaliwota

Sedeng cinta ngan saukur teteguhan

Urang bebas leumpang mapay nu can kasorang

Nyorangan atawa babarengan teu jadi sual

Di mana aya kacinta di dinya urang bakal ngalalana

Cenah hirup téh kabél nu pakuranteng

Sedeng cinta ngan sakadar layar monitor

Sing nyalsé. Sing daria. Tumaninah.

Sabab jaga teuing kumaha boa

Di mana aya tunggara di dinya urang eureun ngalalana.

Cenah hirup ayeuna teh di dunya

Sedeng cinta teuing di mana ngancikna

Bandung, 11 Juli 2010

Dimuat dina Galura edisi Minggu ka I Agustus 2010